Hoe je beter met prikkels omgaat in een wereld die nooit stilvalt

Veel mensen voelen het continu: een soort achtergrondruis waar je niet meer uitkomt. Meldingen, berichten, werkdruk, sociale verplichtingen. Je brein krijgt nauwelijks rust en reageert sneller dan je wilt. Niet omdat je zwak bent, maar omdat je systeem constant “aan” staat. Prikkels stapelen zich op en je lichaam gaat in standje overleven. Het goede nieuws: je kunt trainen om die overload te temperen.

Je brein reageert sneller dan je bewustzijn kan bijhouden

Als je merkt dat geluiden, meningen of kleine irritaties harder binnenkomen dan vroeger, is dat zelden een karakterding. Je brein reageert automatisch. Nog voordat je beseft wat er gebeurt, heeft je systeem een oordeel, emotie of spanning aangemaakt. Dat gebeurt razendsnel. Pas daarna komt je bewuste denken eroverheen.

Het probleem ontstaat wanneer je automatisch reageert op alles. Dan heb je geen filter meer. Alles is urgent. Alles vraagt aandacht. Zo raak je uitgeput, niet door één grote gebeurtenis, maar door honderden kleine.

Prikkelgevoeligheid wordt vaak gevoed door interne patronen die je niet ziet

Veel mensen proberen prikkels te verminderen door hun omgeving te veranderen. Minder schermtijd, minder afspraken, minder geluid. Dat helpt een stukje, maar het pakt niet de kern. De echte ruis zit van binnen: overtuigingen, interpretaties en automatische reacties die al jaren meedraaien.

Sommige mensen gaan bijvoorbeeld meteen in de “ik moet dit oplossen” reflex. Anderen voelen zich verantwoordelijk voor alles. Weer anderen hebben de neiging om elke afwijking als bedreiging te zien. Dit draait allemaal op routine. Zonder inzicht blijven die patronen hun werk doen, zelfs als je de buitenwereld kalmer maakt.

Een deel van die patronen kun je trainen, herstructureren en opnieuw vormgeven. Dat vraagt oefening, geen magie.

Lees ook 👉 Minder prikkels, meer genieten? Deze apps en tips helpen je daarbij

Je kunt prikkels niet stoppen, maar je kunt de reactie erop wel beïnvloeden

Prikkels verdwijnen nooit volledig. De kunst is niet om ze te vermijden, maar om ze anders te verwerken. Dat begint bij herkennen. Wat gebeurt er in je lijf op het moment dat je overprikkeld raakt. Voelt het als spanning in je borst. Wordt je adem kort. Ga je sneller denken. Of voel je juist niets en merk je het pas als je geïrriteerd reageert.

Zodra je dat kunt herkennen, kun je ruimte creëren tussen stimulus en reactie. Deze vaardigheid leer je niet door theoretische kennis, maar door oefening. Een training zoals de UNLP practitioner helpt mensen dit soort automatische processen te herkennen en te beïnvloeden. Het werkt omdat het praktische technieken biedt die je meteen kunt toepassen in alledaagse situaties.

Je brein reageert minder heftig als je meer keuze krijgt in hoe je denkt

Veel mensen denken dat je gevoelens moet “wegduwen” om beter met prikkels om te gaan. Werkt zelden. Wat wél werkt: je brein opties geven. Hoe meer manieren je hebt om naar een situatie te kijken, hoe minder je vastzit in automatische stressreacties.

Bijvoorbeeld: iemand reageert kortaf. Je oude patroon: “Hij vindt me irritant.” Alternatieve opties: “Hij is moe.” Of: “Dit heeft niks met mij te maken.” Of: “Ik kan dit later navragen.” Die variatie haalt de druk van het moment. Je bouwt ruimte in, waardoor prikkels minder impact hebben.

Het trainen van die flexibiliteit is een van de dingen waar de Master opleiding zich op richt. Niet vanuit zweverigheid, maar door te laten zien hoe gedachten, taal en interne beelden je staat beïnvloeden.

Rust ontstaat niet door minder te voelen, maar door anders te sturen

Mensen die goed met prikkels omgaan, voelen net zo veel als jij. Het verschil zit niet in gevoeligheid, maar in sturing. Ze herkennen signalen vroeg. Ze weten hoe ze hun adem of focus kunnen aanpassen. Ze kunnen schakelen tussen afstand en betrokkenheid. Ze kunnen prikkels kaderen in plaats van ze te absorberen. Dat maakt ze niet sterker, maar handiger.

Je ziet: kleine aanpassingen hebben grote effecten. Je hoeft geen compleet nieuw leven te bouwen om minder last te hebben van prikkels. Een paar aanpassingen helpen al: